Door Reinjan Mulder De opkomst en de ontwikkeling van het Derde Rijk in Duitsland blijven verbazen. In een fascinerend boek over hun grootvader Isay Rottenberg (1889-1971) gaan de journalisten Hella en Sandra Rottenberg, twee nichtjes, op zoek naar een sigarenfabriek die hij in de jaren dertig gehad zou hebben in het Oostduitse stadje Döbeln, bij […]
Door Reinjan Mulder Het Duitse stadje Baden-Baden staat aan de vooravond van een grote literaire actie rond het boek Drenkeling – Kinderjaren in het Derde Rijk van de Nederlandse schrijver en socioloog G.L. (Gerhard) Durlacher. In dit boek, dat in 1987 bij J.M. Meulenhoff verscheen en dat verschillende keren werd herdrukt, beschrijft Durlacher (1928-1996) zijn […]
Recensie van: Hanny Michaelis, De wereld waar ik buiten sta. Oorlogsdagboek 1942-1945. Bez. Nop Maas. Uitg. Van Oorschot. 1060 blz. Door Reinjan Mulder Halverwege De wereld waar ik buiten sta, het tweede deel van Hanny Michaelis’ oorlogsdagboek, is het even schrikken. Het is zaterdag 17 april 1943. De (joodse) Hanny Michaelis (1922-2007) is nog net op […]
Door Reinjan Mulder UPDATE – Anderhalf jaar geleden overleed, vrijwel onopgemerkt, de etser Jan Montyn. Behalve als een fijnzinnig, verstild graficus was Montyn vooral bekend geworden als hoofdpersoon van de gelijknamige ‘documentaire roman’ Montyn, van de schrijver Dirk Ayelt Kooiman. Dat bijzondere boek beleefde herdruk op herdruk en had ook in andere landen veel succes. Ik […]
Door Reinjan Mulder Voor kunstverzamelaars is het leven sinds Internet een stuk gemakkelijker geworden. Jaren lang had ik een onopvallende map met litho’s in mijn kast, waarnaar ik nooit zo goed gekeken had en waar ik al die tijd geen weg mee wist. Maar nu zijn ze dankzij Google opeens tot leven gekomen. ‘Vouziers’ stond […]
Door Reinjan Mulder Hanny Michaelis (1922-2007) heb ik bij mijn weten één keer ontmoet – wat weinig is want ze speelde bijna een halve eeuw een rol in de hoofdstedelijke literaire wereld. Niet alleen was ze jaren lang getrouwd met Gerard Reve, ze maakte ook zelf naam, als dichteres, en werkte tot haar pensioen op […]
Door Reinjan Mulder ‘Het Berlijn waarmee ik ben grootgebracht, was een centrum van de wereld, een centrum van weldenkendheid. Dat is daarna allemaal vermorzeld, en het is nooit meer goed gekomen.’ De gisteren overleden Helga Ruebsamen zal ik altijd blijven herinneren als de vrouw met wie ik in 1993 door Berlijn dwaalde, de stad waar […]
Door Reinjan Mulder Pforzheim, ik kon me niet herinneren de naam ooit eerder te hebben gehoord, totdat mijn moeder overleed en ik in haar trouwboekje ‘Pforzheim – Dld’ tegenkwam als de plaats waar haar grootvader van moederszijde geboren zou zijn. Ik had die grootvader, Albert Canté, nooit gekend. Hij werd in 1875 in Duitsland geboren, […]
Door Reinjan Mulder UPDATE – Welke rol kan literatuur spelen bij het verbeteren van de betrekkingen tussen twee landen? Over die vraag, en met name over de lange tijd nogal troebele betrekkingen tussen Nederland en Duitsland, organiseerde het Amsterdamse Goethe-Institut in 1994 het debat ‘Buren door Boeken’. Opvallende afwezige bij dat debat – en ook […]
Door Reinjan Mulder Zijn Hongaarse grootvader werd in 1944 door de Duitsers gedeporteerd, zijn ouders vluchtten in 1956 uit Hongarije naar Amsterdam en zelf sprak de vorige week overleden schrijver Rogi Wieg tot zijn vijfde alleen maar Hongaars. ‘Het was alsof ik met een tijdmachine uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog naar hier was […]