Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Door Reinjan Mulder
Recensie van: Gerrit Komrij, Dubbelster. Uitg. De Arbeiderspers, 1993.
Is het mogelijk je volledig in het leven van iemand anders te verplaatsen? Figuurlijk, misschien. Maar letterlijk? Hoeveel zou je daarvoor moeten weten van zo iemand? Zijn lievelingsgerecht, zijn manier van lopen, zijn lachje?
Op de televisie zijn de laatste tijd spelletjes te zien waarin de deelnemers moeten raden wat iemand anders in een denkbeeldige situatie zou doen. Kenmerkend aan die spelletjes is de intimiteit. Het gaat niet langer om het tonen van eruditie, behendigheid of snelheid. Het gaat om zoiets persoonlijks als de kennis van de kleur van andermans ondergoed, of zijn manier van zoenen.
In zijn uiterste consequentie zou je je kunnen voorstellen dat kandidaten die goed in deze spelletjes zijn, op den duur het leven van de door hen bestudeerde ander zouden kunnen overnemen. In zijn deze maand verschenen roman Dubbelster heeft Gerrit Komrij dit idee (meer…)

Door Reinjan Mulder
De Duitse uitgeverij Suhrkamp gaf in 1993 meer vertalingen uit het Nederlands uit dan uit het Frans of Italiaans. ‘Ik ben ervan overtuigd dat de Nederlandse literatuur nu de sterkste stem is in het Europese literaire concert,’ zei directeur Siegfried Unseld daarover bij de opening van de Frankfurter Buchmesse van 1993. Nederland was daar dat jaar gastland, en de bekende beurs stond geheel in het teken van ons land. Siegfried Unseld speelde daarin een belangrijke rol, niet alleen omdat hij de uitgever was van de in Duitsland zeer populaire Cees Nooteboom, maar ook omdat hij zoveel lovende woorden liet horen op de feestelijke openingsmanifestatie van de Messe. Een paar dagen voor de beurs begon, zocht ik hem op in zijn kantoor.
‘Ik vermoed wat u weten wilt,’ zegt Siegfried Unseld als ik nog maar net in zijn kamer in het enorme Suhrkamp Huis in Frankfurt ben gaan zitten. ‘Waarom nu? En waarom zo plotseling?’
Het is duidelijk waarover het gesprek zal gaan. Ook Siegfried Unseld heeft zich de laatste maanden moeten afvragen waarom er in Duitsland plotseling zoveel aandacht is voor Nederlandse literatuur. Cees Nooteboom haalde jarenlang bescheiden oplagen, maar nu heeft Unseld in twee jaar tijd 400.000 boeken van hem verkocht, waarvan 300.000 in het laatste half jaar. En in het kielzog van Nooteboom trekken steeds meer andere Nederlandse schrijvers de aandacht van de pers en het publiek.
Ik spreek de 69-jarige uitgever aan het begin van de Frankfurter Buchmesse, een dag voor hij in de Alte Oper de Nederlandse avond Ebene Erhebungen moet inleiden. Hij zegt dat er sprake is van een ware boom, alleen te vergelijken met wat hij indertijd heeft meegemaakt met de Zuidamerikanen. Ook toen waren er (meer…)

Door Reinjan Mulder
Wie is de totaal onbekende 44-jarige Friese dichter Tsjebbe Hettinga, die woensdag deelneemt aan het Nederlands-Vlaamse openingsprogramma van de Frankfurter Buchmesse, naast bekende auteurs als Hugo Claus, Hella Haasse, Harry Mulisch en Cees Nooteboom? Hoe is hij ineens tussen de ‘sterren’ beland?
Tsjebbe Hettinga’s aanwezigheid vloeit voort uit het Nederlandse letterenbeleid, zegt men bij het ministerie van WVC. Toen Nederland besloot aan de boekenbeurs mee te doen als themaland, stond vast dat er ook aandacht aan het Fries gegeven zou worden. ‘Het Fries is de tweede taal van Nederland en een regulier onderdeel van het beleid,’ zegt een woordvoerder van WVC. De Stichting Frankfurter Buchmesse die de avond samen met de Frankfurt Feste organiseert, vroeg daarop het Fries Letterkundig Museum en Documentatiecentrum een naam te noemen, en daar koos men voor Tsjebbe Hettinga.
Nieuwsgierig wie deze Tsjebbe Hettinga dan wel is, reis ik naar Leeuwarden, waar hij sinds een aantal jaren zou wonen. Aan een grachtje in de binnenstad bel ik aan en na enig wachten wordt opengedaan door een bijna blinde man die me via een paar gangen en over een zolder naar zijn schaars gemeubileerde (meer…)

Door Reinjan Mulder 
Recensie van: Margriet de Moor, De virtuoos. Uitg. Contact. 181 blz. 1993. 

In haar nieuwe roman De virtuoos gaat Margriet de Moor wat verder van huis dan in haar vorige boeken. Hoofdpersoon is een Italiaanse aristocrate uit het midden van de achttiende eeuw die verliefd wordt op zoiets vreemds als een castraatzanger bij de opera. Maar de schrijfster brengt het er wonderlijk goed vanaf. Ze beschrijft de verhouding tussen de twee gelieven en hun belevenissen alsof ze er zelf bij is geweest. Aan het boek moet dan ook een grote hoeveelheid research ten grondslag liggen.
Wie tegenwoordig onvoorbereid naar Napels reist, kan zich maar moeilijk voorstellen waaraan deze (meer…)

Door Reinjan Mulder
Recensie van: Willem Frederik Hermans, In de mist van het schimmenrijk. Uitg. CPNB, 1993, 95 blz.
Volgens W.F. Hermans, de schrijver van het boekenweekgeschenk van 1993, is de roman een oneindig veel hoger genre dan het dagboek. Tijdens de presentatie van het geschenk in het Amstelhotel in februari 1993, legde hij dat nog eens uit. Dagboeken, aldus W.F. Hermans, worden door het stomme toeval beheerst. De schrijver ervan is afhankelijk van wat er gebeurt. Romanschrijvers zijn daarentegen “de aap van God’. Zij zetten de feiten zelf naar hun hand.
Een opmerkelijk standpunt aan de vooravond van een boekenweek die in het thema staat van de ego-documenten. Een opmerkelijk standpunt ook voor iemand die zelf net een boek publiceert dat de vorm van een dagboek heeft. In de mist van het schimmenrijk, het geschenk dat Hermans schreef, heeft als ondertitel: ‘fragmenten uit het oorlogsdagboek van de student Karel R.’ In het boek vertelt de Amsterdamse student Karel Rotteveel in chronologische volgorde zijn belevenissen tijdens (meer…)

Door Reinjan Mulder
Dat de schrijver Gerrit Komrij ooit nog eens de P.C. Hooftprijs zou krijgen, zullen de laatste jaren nog maar weinig mensen hebben betwijfeld. De vraag was alleen wanneer, en vooral waarvoor. De P.C. Hooftprijs wordt jaarlijks uitgereikt, het ene jaar voor poëzie, het volgende voor proza, en het derde voor beschouwend werk. In de vijfentwintig jaar van zijn schrijverschap heeft Komrij al deze genres beoefend, en het opmerkelijke is dat hij (meer…)

Met de benoeming van Albert Voster tot directeur is deze week vermoedelijk een eind gekomen aan de onzekerheid over de toekomst van Nederlands bekendste literaire uitgeverij, De Bezige Bij. Het coöperatieve bedrijf, eigendom van honderd schrijvers en vertalers, staat voor een ingrijpende reorganisatie. ‘Door de successen in het verleden was er een zelfgenoegzaamheid binnengeslopen die maakte dat het een volledig inert bedrijf was geworden.’
Door Reinjan Mulder
‘Het is niet goed als bij een uitgeverij het personeel vechtend over straat rolt, dat zegt mijn middenstandsinstinct.’ H.J.A Hofland, voorzitter van het bestuur van De Bezige Bij, laat er geen misverstand over bestaan waarom hij in november 1992 zijn directeur Dolf Hamming onverwacht op non-actief stelde. Bij een poging het bedrijf te reorganiseren was Hamming op krachtig verzet gestuit van het personeel. Voor het bestuur zat er, volgens Hofland, op dat moment daarom niets anders op dan Hamming – na een korte bemiddelingspoging – te bedanken voor alles wat hij voor de uitgeverij had gedaan. ‘Er was een ongrijpbaar complex ontstaan dat er toe leidde dat er niet meer gewerkt kon worden. Het was november, hoogseizoen in de boekhandel, in het magazijn lag voor twee ton aan Mulisch. Wolkers, Hermans en niet te vergeten Leon de (meer…)