Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Op zoek naar Heine

Door Reinjan Mulder
Wie in Duitsland het woord Harzreis hoort, denkt aan Heinrich Heine. In het najaar van 1824 had de thans roemruchte Duitse dichter voor een paar weken zijn rechtenstudie onderbroken om een lange wandeltocht door het romantische berglandschap van de Harz te maken, waarover hij na terugkomst zijn inmiddels fameuze verslag Die Harzreise schreef.
In Nederland is het woord Harzreis lang verbonden gweest met Martin van Amerongen. De voormalige hoofdredacteur van De Groene ondernam in 1974, honderdvijftig jaar na Heinrich Heine, een zwerftocht door de Harz ‘in het voetspoor van de dichter’, om ook daarvan verslag uit te brengen. Eerst in twee afleveringen van Vrij Nederland, dat hij alleen al daarom ‘verreweg het beste weekblad in het Nederlandse taalgebied’ vond, en een jaar later in het boek De Harzreis, waarin tevens een vertaling van Heine’s tekst door Van Amerongens vrouw werd opgenomen.
Sindsdien kon niemand in Nederland meer over Heinrich Heine lezen zonder daarbij het opgewonden stemgeluid van Van Amerongen te horen. Als iemand sinds zijn Harzreis voor Heine’s plaatsbekleder in Nederland mocht doorgaan, was hij het wel. Ook ik hoorde via hem voor het eerst van Heines Harzreis.
Toch blijkt op dat woordje ‘voetspoor’ op de omslag van zijn boek bij nader inzien wel wat af te dingen. Al was het maar omdat er niet zoveel bekend is over de route die Heine door de Harz heeft afgelegd. Erg veel sporen heeft hij in zijn – al dan niet fictieve – verslag niet uitgezet. De Harzreis gaat eerder over een aantal merkwaardige ontmoetingen onderweg en Heine’s angstdromen dan over bepaalde mooie paadjes door het struweel. Wie Heine nareist, moet fantasie hebben.
Daar komt bij dat Martin van Amerongen in zijn boek niet de indruk wekte erg van wandelen te houden. Heinrich Heine had (meer…)

Door Reinjan Mulder
Tijdens een helikoptervlucht boven het Rijnmondgebied zijn dit weekend twee fotografen omgekomen en is een derde fotograaf zwaar gewond geraakt. Verschrikkelijk.
Maar met alle respect voor deze omgekomen en gewonde fotografen: je vraagt je wel af wat die fotografen eigenlijk in die helikopter deden. Volgens NRC Handelsblad van maandag was de ramp-helikopter door het Rotterdamse Havenbedrijf gehuurd ‘om de Tour du Port in beeld te brengen’.
Sinds wanneer huurt een publiek overheidslichaam helikopters om sportgebeurtenissen in beeld te brengen?  Is het met de PR behoefte van onze overheid nu al zo ver gevorderd dat er op mooi zomerdagen zelfs vliegtuigen de lucht in worden gestuurd om mooie beelden van de eigen successen te laten maken?
Het Havenbedrijf mag het werk van journalisten bij sportieve festiviteiten natuurlijk niet hinderen, maar dat wil nog niet zeggen dat het dit werk als organisator van manifestaties ook moet initiëren (meer…)

Beste Arnon,
Wat een grappige Yasha-column heb je in de VPRO-gids van komende week (2010/23).

Meer dan achthonderd Duitse literaire prijzen

Begin jaren negentig kreeg ik als literatuurredacteur bij NRC Handelsblad eens een stuk van een grote Nederlandse schrijver aangeboden, een dankwoord bij het aanvaarden van één van de meer dan achthonderd Duitse literaire prijzen die er zijn. De strekking van het paginagrote stuk was, als ik me goed herinner:
– wat geweldig dat ik als Nederlander ook deze prijs blijk waardig te zijn;
– wat een geweldige man was degeen naar wie de prijs is vernoemd; en
– wat geweldig nederig ben ik dat ik me toch zo vereerd voel door dit waarschijnlijk totaal onbelangrijke eerbewijs.
Ik begreep niet zo goed wat de lezer daar mee mee aan zou moeten. Ik werkte al vijftien jaar in de kunstjournalistiek en hield de Duitse pers redelijk goed bij maar van deze prijs had ik eerlijk gezegd nog nooit gehoord. Bovendien zijn dit soort prijzen meestal alleen maar bedacht om voor een prikje veel aandacht voor de initiatiefnemers te werven en was ik nogal verbouwereerd doordat het stuk door een tussenpersoon met veel aplomb werd aangeboden met het historische dreigement: ‘Ik zou het maar gauw in de krant zetten, want Michael Zeeman wil het maar al te graag in de Volkskrant hebben.’
Toevallig kwam ik die avond bij een etentje bij de Finse ambassadeur in Den Haag Michael Zeeman in het echt (meer…)

Door Reinjan Mulder
(Korte inhoud van het voorafgaande. De schrijver is met zijn 87-jarige moeder in oktober 2009 naar Engeland gegaan om de studio aan zee te verkopen die zijn in 2001 overleden vader daar bezat. Dat blijkt niet eenvoudig. In mei 2010 komen ze terug.)

Piet Mulder (1919-2001): bord met verfresten

Als we het kantoor van de solicitor in Manningtree binnenkomen, ligt het bijbeltje al voor ons klaar. Mijn moeder, mijn zusje en ik zijn hier door onze eigen solicitor, die in het naburige Dovercourt kantoor houdt, naar toe gestuurd. We moeten in Manningtree zweren dat alles wat er in de dikke pakken papier staat die we bij ons hebben, waar is. ‘Het Engelse recht bepaalt dat ’the oath’, de eed, altijd voor een andere solicitor moet worden afgelegd dan degeen die de stukken bij de rechtbank indient,’ zei onze solicitor.
Na tien minuten komt een vrouwelijke solicitor ons bij de balie ophalen. Ze pakt de afgesleten zwarte bijbel op en leidt ons via een paar smalle gangetjes en een trapje naar een onooglijk  kamertje aan de achterkant van het pand. Daar legt ze de bijbel demonstratief voor ons op tafel.
‘Als u per se iets anders wilt dan de eed afleggen, dan kan dat, geloof ik, ook,’  had onze solicitor in Dovecourt ons nog meegegeven, maar wij halen het niet in ons hoofd op deze lang verbijde dag van de eeuwenoude Britse procedures af te wijken. We zijn nu al meer dan zeven maanden bezig het Engelse atelier dat mijn vader negen jaar geleden aan mijn moeder naliet, op haar naam overgezet te krijgen, we zijn daar inmiddels al een paar duizend pond aan kwijt, en we zitten niet op (meer…)

Uit het juryverslag van de Socrates Wisselbeker 2010:

Programma aankondiging in de Nacht van de Filosofie

Marli Huijer en Reinjan Mulder behandelen in hun boek Opnieuw beginnen (Nieuw Amsterdam, 2009) een thema dat iedereen aanspreekt: laten we een streep trekken door ons verleden en een sprong wagen in het onbekende! Nadenken daarover is zelfs aantrekkelijk voor mensen die er niet over peinzen om al hun schepen achter zich te verbranden, maar die liever bij de warme haard boeken blijven lezen: in hun lectuur tonen zich steeds nieuwe toverwerelden.
Opnieuw beginnen is volgens Huijer en Mulder echter nog niet zo gemakkelijk, want het oude ligt steeds op de loer, en hoe ver je ook reist, je komt jezelf in die exotische oorden altijd weer tegen, zij het soms gelukkig in een nieuwe gestalte. Er is ook iets met de tijd, die niet zomaar voortgaat van verleden naar toekomst, maar die op onverwachte momenten terugkrult naar vroeger en de avonturier doet verzinken in weemoed.
Hun betoog larderen de schrijvers met veel verwijzingen naar romans en poëzie, maar het is ook een filosofisch betoog, met beschouwingen over bijvoorbeeld tijd en identiteit, op een onnadrukkelijke manier, zonder (meer…)

Door Reinjan Mulder

Nico Tillie: Versplintering (gemengde techniek)

Schrijfster Karin Spaink stond al eens op de kandidatenlijsten van GroenLinks voor de Tweede Kamerverkiezingen, het Europse Parlement, en de Gemeenteraad, maar net nu ze met 422 voorkeursstemmen in één keer in de Deelraad van Stadsdeel Centrum is verkozen, bedankt ze voor de eer. Waarom?

Spainks besluit om af te zien van haar zetel in de deelraad Centrum veroorzaakte nogal wat commotie. Op haar weblog viel al een paar keer het woord ‘kiezersbedrog’. In haar huis op Wittenburg legt Spaink het uit: ‘Ik was lijstduwer en heb nooit overwogen om daadwerkelijk in de raad te gaan. Wel wilde ik GroenLinks graag steunen.’ De laatste keer dat Spaink voor een politieke functie voelde, was (meer…)

Door Reinjan Mulder

Emo Verkerk: 96 versies van Joseph Roth

Voor elke uitgever komt er een moment waarop hij erachter komt dat niet alle schrijvers en alle vertalers schrijven kunnen. Ze hebben een paar boeken van een bekende auteur bij een gelezen, en zijn dan o, zo trots wanneer die auteur besluit naar hun uitgeverij over te stappen – tot ze zijn nieuwe manuscript in handen hebben. Dan blijkt opeens hoeveel werk de vorige uitgever moet hebben gehad om van een manuscript een boek te maken.
Maar soms zijn er uitgevers die zelfs die sensatie niet meemaken. Die geven een manuscript na binnenkomst ongezien door aan de drukker of persklaarmaker en komen er in het beste  geval dan pas achter dat er nog het een en ander aan gedaan had moeten worden.
Ik geloof niet dat dit de beste uitgevers zijn.
In de Volkskrant en NRC Handelsblad is er de afgelopen maanden de nodige ophef geweest over het feit dat de nieuwe dichtbundel van de Nobelprijswinnaaar Seamus Heaney zo boordevol vertaal- en spelfouten zit. Voor (meer…)

Door Reinjan Mulder

Kersverse Socratesbeker-winnaar Luuk van Middelaar geeft heet van de naald een telefonisch interview

Een half leven geleden zat ik ijverig voor mijn eindexamen Gymnasium te blokken en vroeg ik mij vertwijfeld af wat ik later worden zou. Ik had net de boeken van Jean Paul Sartre ontdekt, en werd gefascineerd door filosofen die in Parijs college gaven aan leuke, jonge meisjes, en die tussen het filosoferen door ook nog even snel met deze of gene naar bed leken te gaan. Ik zou ook wel zo’n schrijvende en liefhebbende filosoof willen worden.
Had je die in Nederland ook? Ik wist alleen dat Roel van Duijn (meer…)

Het cilinderbureau van Nobelprijswinnaar J.H. van ’t Hoff

Door Reinjan Mulder
De grootste geleerden van de afgelopen eeuw zijn te herkennen aan het feit dat ze ooit als bekroning de Nobelprijs hebben gekregen. Maar de allergrootste geleerden moeten wel de mensen zijn geweest die die prijs al helemaal aan het begin van die eeuw mochten ontvangen, in het jaar 1901. Het was toen de eerste keer dat de grote prijs werd toegekend, en waar normaal elk jaar een paar kandidaten genoeg formaat hadden verworven om voor de prijs der prijzen in aanmerking te komen, had het Nobelprijs-comité die allereerste keer de keuze uit een veelvoud aan bekende namen. Iedereen die in de loop van de zo vruchtbare negentiende eeuw iets belangrijks had uitgevonden en nog altijd onder de levenden was, dong ijverig mee.
Een half leven geleden zat ik elke dag in mijn kamertje voor mijn eindexamen te werken aan een bureau dat aan van deze allergrootste geleerden had toebehoord. (meer…)