Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Door Reinjan Mulder
Het derde deel van Nop Maas’ biografie van Gerard Reve, De late jaren 1975-2006,  is tot stand gekomen dank zij financiële bijdragen van onder meer het Amsterdams Fonds voor de Kunst en het Nederlands Letterenfonds. Zo staat het achterin het vorige week verschenen boek vermeld, en dat klinkt natuurlijk mooi. Een overheid die de bestudering en beschrijving van belangrijke Nederlandse literatuur subsidieert.

‘seksueel getinte citaten… alsoook citaten uit ellders gepubliceerde bronnen en enkele alinea’s uit de tekst van mijzelf…’

Toch had de hoofdstedelijke en landelijke overheid in dit geval wel wat beter op mogen letten. Zij ondersteunde in dit geval niet alleen de beschrijving van een interessant schrijversleven, maar ook de gedeeltelijke verduistering daarvan. In het derde deel is bijvoorbeeld op veel plaatsen aangegeven dat daar passages zijn geschrapt. Niet omdat de auteur dat wilde, of zijn uitgever, maar omdat de erven van Gerard Reve dat als voorwaarde hadden gesteld voor hun toestemming om uit tot dan toe ongepubliceerd materiaal te citeren.
In vroeger jaren heette zoiets ‘censuur’. Iemand anders dan de auteur of de uitgever schrapt (meer…)

Door Reinjan Mulder

Gerard Reve’s intree in de Nederlandse literatuur: als Simon van het Reve. CRITERIVM, december 1946. (privécollectie)

Na alles wat ik van tevoren over het derde deel van Gerard Reve’s biografie gelezen had, is het eindresultaat van dit bijzondere project dat zaterdag in grote stapels in de boekwinkels lag, me alleszins meegevallen. Nop Maas’ Gerard Reve – Kroniek van een schuldig leven 3  is een heel leesbaar en gedegen overzicht geworden van wat zich de laatste dertig jaar van Reve’s leven allemaal heeft voorgedaan. Nop Maas zegt ook in dit derde deel weliswaar weer vrij weinig zinnigs over het werk van Gerard Reve, en over de betekenis of de receptie daarvan, maar daar is elders de afgelopen vijftig jaar al zo veel over gezegd en geschreven dat het nu misschien ook wel eens even zonder kan.
Bovendien zou de biografie van Gerard Reve, als Nop Maas dat wel had gedaan, nog  (meer…)

Door Reinjan Mulder

Nicol Ljubic in Frankfurt tussen de boeken van zijn collega-schrijver Arnold Schwarzenegger (foto Reinjan Mulder)

‘Er zijn boeken die je in een paar uur leest, maar die je het gevoel geven alsof ze je jaren aan levenservaring geven.’ Volgens Kultur-Spiegel, de kunstbijlage van het Duitse blad Der Spiegel, is het nieuwste boek van de in Zagreb geboren Duitse schrijver Nicol Ljubic zo’n boek. Deze roman, die over drie maanden in Nederland verschijnt onder de titel Als was het liefde, is volgens de Der Spiegel zowel een alledaags verslag, als een visie op de maatschappij alsook een psychogram: ‘Soms is het boek zo bedrukkend dat je er uit wilt stappen, maar tegelijkertijd is het zo nabij dat je er in wil blijven.’
Als was het liefde is de opvolger van Zeezwijgen, het boek waarmee Nicol Ljubic in Nederland doorbrak. (meer…)

Door Reinjan Mulder
Hoe vaak gebeurt het je dat je iemand het leven redt? Mij hoogst zelden. Toch moet ik het één keer te hebben gedaan. Volgens de van oorsprong Joegoslavische schrijfster Dubravka Ugresic redde ik haar het leven toen ze in 1991 totaal ontheemd en depressief uit haar geboorteland was gevlucht. Dat mag je althans afleiden uit het voorwoord van haar essaybundel Nationaliteit: geen uit 1993: ‘[Toen  NRC Handelsblad me verzocht een column van ongeveer duizend woorden te schrijven] kon ik nog niet weten dat zij – de mensen van de redactie, die ik niet kende – mij het leven hebben gered…’

Dubravka Ugresic uit Harvard: ‘Stay in touch with the Dutch’

Ik kan me dat moment, dat moment van redden, nog goed herinneren. Ik was in die dagen literatuurredacteur van NRC Handelsblad en ik was naarstig op zoek naar Oost- en Midden-europese schrijvers die columns zouden kunnen gaan schijven voor onze Culturele en Literaire Supplementen. We hadden het gevoel dat er in het oostelijke deel van ons continent veel te gebeuren stond, en we wilden de schrijvers uit deze regio daarover graag zelf aan het woord laten. Op deze manier kregen we niet alleen mooie stukken binnen van – de latere Nobelprijswinnaar – Herta Müller en – het latere Russische enfant terrible – Eduard Limonov (wanneer zoekt iemand die weer eens op?), maar ging ik – op advies van (meer…)

Door Reinjan Mulder
Morgen wordt bekend gemaakt wie dit jaar de Nobelprijs voor de literatuur krijgt. Inside-informatie daarover heb ik helaas niet meer, maar ik gok dit keer graag op de Colombiaan Alvaro Mutis (Bogota, 1923), de winnaar van de Cervantesprijs in 2001. Ik ontdekte zijn boeken in 1991, toen ik literatuurredacteur van NRC Handelsblad was, en sindsdien heeft hij een warm plaatsje in mijn hart. En hij is  inmiddels al bijna negentig, dus als het Nobelcomité hem ooit nog bekronen wil, moeten ze opschieten.
Tot Alvaro Mutis 1988 in Mexico zijn eerste roman publiceerde, was hij alleen nog maar in kleine kring als dichter bekend. Sindsdien zijn zijn boeken echter door de meest vooraanstaande Engelse en Amerikaanse uitgevers op de markt gebracht en wordt hij geregeld getipt voor de Nobelprijs. Gabriel Garcia Márquez noemde hem al jaren geleden één van de grootste schrijvers van (meer…)

Door Till Roenneberg

De eerste boeken van Till Roennberg’s ‘Het innerlijk uurwerk’ komen binnen bij uitgeverij Babel & Voss

‘Mijn boek Het innerlijk uurwerk – Alles over onze bioritmes gaat over klokken. Niet over een uurwerk dat we kunnen kopen, om onze pols dragen of aan een muur hangen, maar over de klok die in ons lichaam tikt. Deze inwendige klok is geen recente ontwikkeling na een lange evolutie, we delen ons vermogen om innerlijk de tijd van de dag bij te houden met vrijwel elk ander levend wezen op aarde, van andere zoogdieren tot eencellige organismen.’
Met deze woorden begint de internationaal vermaarde chronobioloog Till Roenneberg zijn boek Het innerlijk uurwerk – Alles over bioritmes dat bij Babel en Voss in een Nederlandse vertaling verscheen. Volgens Roenneberg is het schadelijk om door middel van zomer- en wintertijden steeds weer een andere kloktijd te hanteren.
Om te laten zien waar Roenneberg’s boek nog meer over gaat en wat de invalshoek van de chronobiologie in veel actuele vraagstukken is, volgt nu een fragment uit zijn inleiding:
‘Kennelijk is een inwendige biologische klok bijzonder belangrijk voor (meer…)

Door Reinjan Mulder
Vijfentwintig jaar geleden, op maandag 19 oktober 1987 logeerde ik in New York bij M. Mijn vriend had er net een jaar correspondentschap in Washington op zitten, en de krant had hem als beloning nog drie maanden extra gegeven om vanuit New York nog een paar grote, minder actuele stukken te maken.
Die ochtend zouden we vroeg naar Washington rijden om M.’s oude Volkswagen aan de vrouw van de nieuwe correspondent te geven, en dan meteen nog wat rond te kijken. Ik was nog nooit in Washington geweest.
Maar zoals dat met oude auto’s gaat: die gaan wel eens stuk, en nog voor we door een van de zuidelijke tunnels Manhattan hadden verlaten, begaf de Volkswagen het. We haalden er nog net een morsige garagewerkplaats mee, in een achterafstraatje achter Wall Street. De monteur die daar werkte, beloofde er meteen werk van te maken, maar uiteindelijk bleek (meer…)

In volgorde van leesdichtheid waren de 10 meest gelezen artikelen in Das Zahngold tussen 1 en 30 september 2012:
1. ‘Marli Huijer en Reinjan Mulder bedwingen de Brockenberg’, 30 april 2009
2. ‘Babel & Voss brengt alle nieuwe boeken voor 10 euro’, 1 september 2012
3. ‘De man van Sissi – bij de dood van André Spoor’, 19 september 2012
4. ‘Gesprekken in de nacht – André Spoor over de P.C. Hooftprijs (1978) van filosoof Cornelis Verhoeven’, 24 september 2012
5. ‘Uitgeverij J.M. Meulenhoff spuit (meer…)

Door Reinjan Mulder
Een jaar geleden liet ik u op deze plaats achter met de kroniek van tien jaar uitgeverij Augustus en de val van J.M. Meulenhoff, een verslag over de jaren 2001-2011 dat mij ooit was toegespeeld.

J.M. Meulenhoff’s Gouden Tijden: Hollands Maandblad in 1981

Maar dat verslag was nog niet af. Er was nog een vervolg en er was nog een voorgeschiedenis die verteld moesten worden. Een deel daarvan zette ik al eens op schrift voor het boek De grootste kraak in krantenland (2008) van Herman Spinhof en Kees Schaepman, waaraan ik wat fragmenten mocht bijdragen, maar omdat bijna niemand uit de boekenwereld dat boek gelezen lijkt te hebben, herhaal ik ze hier maar eens – vooral omdat de kroniek over Meulenhoff zich de afgelopen 14 maanden tot een van de meest gelezen stukken van Das Zahngold heeft ontwikkeld. Dat schept verplichtingen.
Daarom: wat ging aan het rampjaar 2001 vooraf?
Toen Mai Spijkers in 2004 met het opheffen van de aparte divisie Algemene Boeken PCM in één klap zijn functie als directeur van (meer…)

Door Reinjan Mulder
Journalisten hebben nooit vakantie. In de zomer van 1992 was ik naar Cambridge gegaan om tijdens het Cambridge Summer Seminar in alle rust met een paar belangrijke Engelse schrijvers kennis te maken. Graham Swift zou komen, Malcolm Bradbury, Hilary Mantel, Margaret Drabble, John Fowles. Wie had gedacht dat ik daar in die tijdloze omgeving opeens op ‘hard wereldnieuws’ zou stuiten?
Maar jawel, opeens liep hij daar: Salman Rushdie, onze held van die tijd. De veelvuldige Bookerprize winnaar die al tijden was ondergedoken omdat fanatieke moslims zijn boek De Duivelsverzen kennelijk alleen maar letterlijk konden lezen, kwam zo maar, onbekommerd ons zaaltje binnen lopen, om uren lang met ons in debat te gaan en daarna ook nog eens uitgebreid met ons in een restaurant te gaan eten.
Daar moest ik de lezers van onze krant van op de hoogte brengen!
Hoe snel kan nieuws verouderen. Later zag ik Salman Rushdie zo vaak, dat zijn optreden minder en minder nieuwswaardig werd, totdat hij, ironisch genoeg, een van de meest geïnterviewde schrijvers van (meer…)