Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Verlaten spoortraject bij het Treptowpark in Berlijn.

Dat er in de vroegere DDR spionnen actief waren, was bekend. Maar dat ook vooraanstaande schrijvers en dichters soms actief aan het bespioneren van hun vrienden en collega’s meededen, kwam toch nog als een schok. Zo bleek de in Nederland gevierde Oostduitse dichter Sascha Anderson jarenlang gedetailleerde informatie over zijn vrienden en collega’s te hebben doorgespeeld aan de geheime dienst. ‘Hij streefde naar een absolute macht en niemand in zijn omgeving wilde of kon hem tegenhouden. Dat was zijn grootste talent.’ Na de val van De Muur, 25 jaar geleden, reisde Reinjan Mulder verschillende keren naar Berlijn, waar hij met onthutste slachtoffers en collega-schrijvers van de verraders sprak. Aan de vooravond van de val van Muur enkele herinneringen aan die tijd. 
Door Reinjan Mulder
De dissidente schrijver Lutz Rathenow had na de val van Muur maar maanden uitgetrokken om zijn Stasi-dossier te bestuderen: 16.000 bladzijden met protocollen van telefoongesprekken, verslagen van zijn dagelijkse ontmoetingen, foto’s. ‘De Stasi was geen gewone geheime dienst,’ zei hij toen ik hem in die tijd thuis opzocht, ‘het was iets veel subtielers. Ze wilden je labiel maken, je in een isolement drijven, zodat je vatbaar werd voor hun wervingsmethoden.’
Lutz Ratenow was niet de enige die behoorlijk in de war was toen bleek wie er in zijn omgeving allemaal spioneerden voor de geheime dienst. ‘We zeiden het vaak als grap tegen elkaar: een op de drie mensen in de DDR werkt voor de Stasi, dus een paar mensen in deze kamer zijn (meer…)

Door onze mediaredactie

Tomek Tryzna met zijn moeder voor de poster van zijn boekverfilming Meisje Niemand

Sommige stukken in Das Zahngold worden meer gelezen dan andere. Maar worden die ook beter gelezen? Soms scheren bezoekers alleen maar kort langs wat koppen en plaatjes en blijven ze slechts bij sommige stukken langer hangen. Of, erger nog, het zijn alleen maar robots en wormen die – vaak midden in de nacht – vanuit onwaarschijnlijke landen als Rusland en de Oekraine kort langskomen. Daarom is Das Zahngold vorig jaar begonnen met een Leespaarden-toptien. Een lijst met de tien langst en – hopelijk ook best – gelezen stukken op de site.
Ongeveer vijftien stukken komen daarin steeds weer terug. Dat wijst erop dat er systeem zit in de artikelen die goed en grondig worden bestudeerd en dat het geen stukken zijn die iemand per ongeluk heeft laten openstaan. Die vijftien stukken betreffen schrijvers en dichters die op scholen en universiteiten veel worden gelezen (Lulu Wang, Connie Palmen, Leon de Winter en Doeschka Meijsing), ze gaan over bekende doden en bejaarden (Hugo Claus, Tsjebbe Hettinga, Martin Ros), en over schandalen die kennelijk actueel blijven: de ondergang van uitgeverij Meulenhoff en het nazi-verleden van de Geldermalsense ‘hofschilder’ Jan van Anrooy.

Afgelopen maand werd er echter voor het eerst veel over Poolse schrijvers en filmers goed gelezen: over de grote, sociaal-kritische filmer Andrzej Wajda, de (meer…)

Op 30 oktober opent bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam een tentoonstelling over 25 jaar schrijverschap van Arnon Grunberg. Bij die gelegenheid verschijnt een bijzonder nummer van het tijdschrift De Boekenwereld (30.3) over de jubilerende auteur. Van het artikel dat Reinjan Mulder daaraan bijdraagt hier een voorpublicatie.
Door Reinjan Mulder
Elk boek heeft zijn geschiedenis. Maar aan de vooravond van de Boekenweek van 2002 verscheen er een boekje met een wel heel bijzondere geschiedenis. Het was geschreven in opdracht van de CPNB, als boekenweek-essay, maar niet alleen was het ongeveer alles behalve een essay, als auteur werd ook niet de – toen al behoorlijk bekende – Arnon Grunberg opgevoerd, de auteur van het Boekenweekgeschenk van 1998, maar zijn minder bekende alter ego Marek van der Jagt.
Dat betekende voor de CPNB: geen (meer…)

Door onze mediaredactie

Reinjan Mulder: Hooge Tieflaar. Noordwaarts. 28 augustus 2014. Collectie GLK

In het kader van het project ‘Vereeuwigd Landschap’ van het Geldersch Landschap (GLK) maakte Reinjan Mulder dit jaar een nieuwe aflevering van zijn project ‘Objectief Beeld van Nederland’ (1974). Het resultaat daarvan is tot 16 okt. in Kunstcentrum Het Stroomhuis in Neerijnen te zien (v Pallandtweg 1, di-zo. 11.00-17.00). Click hier voor een film over het unieke project.
Voor Das Zahngold heeft Reinjan Mulder sinds maart bovendien een logboek bijgehouden van zijn vorderingen, en twee van die afleveringen hoorden afgelopen maand tot de beter gelezen stukken van de site. Het slot van zijn logboek, De Waal op, werd met 282 bezoekers in drie weken tijd al goed gelezen, en de voorlaatste aflevering Van oerwoud tot stoppelveld kreeg nog na een maand meer dan honderd lezers. Click hier voor ‘De Waal op’, en hier voor ‘Van Oerwoud tot stoppelveld’.
Ook het stuk over Reinjan Mulder’s eerste project, ‘Het Objectief Beeld van Nederland‘ uit 1994, dat zich sinds 2012 in het Rijksmuseum (meer…)

In het kader van het kunstproject ‘Vereeuwigd Landschap’ van het Geldersch Landschap (GLK) maakte Reinjan Mulder dit jaar een nieuwe aflevering van zijn project ‘Objectief Beeld van Nederland’ (1974). Het resultaat is tot 16 oktober in Kunstcentrum Het Stroomhuis in Neerijnen te zien (di-zo. 11.00-17.00 uur). Klik hier voor een film over het project. Voor Das Zahngold doet Reinjan Mulder elke maand verslag van zijn vorderingen. Vandaag het slot: de Waal op.

Reinjan Mulder, Objectief Neerijnen – Op de Waal, Westwaarts. Collectie GLK

Door Reinjan Mulder
‘Fietsen mag,’ had de fysiotherapeut gezegd toen het gips van mijn been was weggezaagd. Daarom had ik voor de laatste etappe van het project Objectief Neerijnen mijn fiets meegenomen en reed ik na een fraaie route door het Betuwse dorp Meteren al snel bij de Begraafplaats van Waardenburg, waar de eerste vier opnames van september zouden plaatsvinden.
Maar waar precies? Net als toen ik 40 jaar geleden het ‘Objectief Beeld van Nederland’ construeerde, peil ik doorgaans aan de hand van gebouwen, sloten en boompartijen waar ik mijn statief moet neerzetten. Maar soms (meer…)

Door onze mediaredactie

Reinjan Mulder: Objectief Neerijnen. 21 maart 2014 – Zuidwaarts

Het stuk dat in augustus het meest gelezen werd in Das Zahngold, is de necrologie van Tsjebbe Hettinga (1949-2013), waarin opgenomen het eerste NRC-interview met de Friese dichter. De laatste maanden werd het al vaker opgevraagd maar nadat VPRO-Zomergast David Van Reybrouck de dichter in een mooi, lang fragment van Pieter Verhoeff had laten zien, wisten de kijkers de site in enkele uren tijd met honderden tegelijk te vinden. Het totale aantal lezers van de necrologie loopt daardoor inmiddels in de duizenden. Een bewijs hoe onmisbaar blogs als Das Zahngold kunnen zijn.
Onder de andere stukken die de afgelopen maand beter (langer) dan gemiddeld werden gelezen, valt vooral ‘Van oerwoud tot stoppelveld’ op: het – tot nu toe – laatst verschenen verslag van het kunstproject ‘Objectief Neerijnen’. Dit (meer…)

Reinjan Mulder: Bos in de Rijswaard, Neerijnen. Zuidwaarts. 28 augustus 2014

 
Door Reinjan Mulder
Het Nederlandse oerwoud bestaat. Gisteren ben ik er geweest, het ligt in de gemeente Neerijnen (Gld.), 400 meter van een druk bereden NS-spoorlijn en nog geen kilometer van de Martinus Nijhoff-brug.
Mijn bezoek vond plaats in het kader van mijn project ‘Objectief Neerijnen’, een opdracht van het Geldersch Landschap. Voor dat project fotografeer ik (meer…)

Door Reinjan Mulder

11 januari 2009: Job Lisman (r.) ontvangt van Reinjan Mulder de LinkedIn most shared Connections Award (foto Jan Zandbergen)

UPDATE – ‘Zeg me wie uw vrienden zijn, en ik zeg u wie u bent.’
Was het maar waar. Sinds de komst van Facebook is het woord vriend – u kent het verwijt – aan een sluipende inflatie onderhevig. Het hebben van een vriend zegt niets meer over ons.
Wat niet wil zeggen dat onze ‘vrienden’ op dit medium ons niets meer over onszelf kunnen leren. Natuurlijk, ze laten schaamteloos zien hoe ijdel we zijn bij het verwerven van bekende en minder bekende relaties. Maar ze leren ons ook in welke hoek ons relatienetwerk zich bevindt. En dat is zeker zo interessant.
Laat ik, om louter praktische redenen, mezelf (meer…)

Door onze mediaredactie

Duitse illustratie van de dodendraad in Zeeuws Vlaanderen

Honderd jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog mag ook Das Zahngold een groeiende belangstelling constateren voor de ‘Grote Oorlog’. Het meest gelezen van die stukken is deze maand het in januari van dit jaar ontdekte fragment over 1914 uit de memoires van in 1963 overleden Nederlandse douanecommies Antoni Mulder over zijn chaotische mobilisatietijd in Oost-Nederland.
Ook zijn onthullende herinneringen aan de beruchte ‘dodendraad’ in Zeeuws Vlaanderen, waar in ’14-’18 honderden vluchtende Belgen het leven lieten worden nog altijd geregeld opgevraagd, evenals het verhaal over de curieuze ‘oorlogs’prenten van de Duitse expressionist Richard Birnstengel. Het opmerkelijke aan de (meer…)

Door Reinjan Mulder
UPDATE – Het krantenstuk van Kees Fens dat me het eerst te binnen schiet, gaat over ‘de Steen’ van Carolien Gehrels. Het Amsterdamse stadsbestuur had in zijn wijsheid besloten – of toegestaan – dat de prachtige Sandberg-vleugel van het Stedelijk Museum tegen de vlakte moest, en om dat besluit demonstratief te onderstrepen had PvdA-wethouder Gehrels erin toegestemd om voor het oog van fotografen uit alle macht een flinke baksteen door de ruit van het paviljoen te gooien. De PvdA-top poseert als cultuurbarbaar.
Kees Fens was woedend in de Volkskrant – en ik was het dit keer (meer…)