David Van Reybrouck en Koen Peeters bij het AKO-diner: waar was uitgeverij J.M. Meulenhoff?
Door Reinjan Mulder
Wat had het – eindelijk – een mooi AKO-diner kunnen zijn voor de veelgeplaagde uitgeverij J.M. Meulenhoff. Een winnaar – en wat voor een! – in de persoon van David van Reybrouck, en daarnaast nog een tweede genomineerde, Koen Peeters, die in ieder geval tot de beste helft van het uitverkoren schrijverszestal behoorde.
Het heeft, zoals we weten, niet zo mogen zijn. Beide top-auteurs behoorden vijf jaar geleden nog tot de keurtroepen van het opkrabbelende J.M. Meulenhoff, maar zij hebben hun ouderlijk nest inmiddels beiden verlaten. Onder de wijd uitslaande vleugels van het WPG-concern zaten zij nu afgelopen maandag gebroederlijk in Teylers Museum in Haarlem aan, aan de – rechtstreeks maar wel heel erg rommelig op tv uitgezonden feestdis rond de uitreiking.
Het had zoveel mooier gekund. De winnaar van de AKO-literatuurprijs 2010, David Van Reybrouck, begon zijn loopbaan – net als zijn mede-genomineerde auteur Koen Peeters – begin deze eeuw nog met zoveel wederzijds genoegen bij het toen nog gerenommeerde J.M. Meulenhoff, waar hij dank zij de goede Vlaamse contacten van directeur Annette Portegies was binnengehaald. Maar al gauw verdween Portegies onder druk van de elkaar de tent uitvechtende PCM-directie naar Querido, waarna de inderhaast ingevlogen Meulenhoff-interimmanagers Sander Knol en Johan de Koning in samenspraak met PCM boekendivisieleider Erik Willems bepaalden dat alle Vlaamse auteurs van J.M. Meulenhoff – dus ook Van Reybrouck en Peeters – naar de door Willems geleide Standaard Uitgeverij moesten worden overgeheveld. ‘Anders gaat de WPG er misschien wel mee vandoor, en dan zijn we ze helemaal kwijt,’ aldus De Koning. Bij de Standaard zouden ze een plaatsje kunnen krijgen in het nog jonge ‘Meulenhoff/Manteau-fonds’ van het bedrijf, een fondsje dat overigens, behalve door de naam, noch met J.M. Meulenhoff noch met het oude Manteau veel te maken had.
Dat Van Reybrouck er daarna voor koos om dan maar meteen door te schuiven naar het door ex-Meulenhoff redacteur Leonoor Broeder geleide non-fictiefonds van De Bezige Bij hoeft niemand die de verhoudingen ter plekke kent te verbazen. Wat moet je als serieus Nederlandstalig auteur ook tussen de kookboeken en strips die in de verbouwde Antwerpse parkeergarage waarin Meulenhoff/Manteau ooit begon, worden uitgebracht?
Met het leeghalen van het toch al zo geteisterde J.M. Meulenhoff hebben Knol en De Koning in 2006 waarschijnlijk de doodskus gegeven aan het net weer opkrabbelende Nederlandse fonds aldaar. Niet veel later vertrokken ook Charlotte Mutsaers en Patricia de Martelaere met gemengde gevoelens naar een WPG dochter.
Alleen al dat zou genoeg reden moeten zijn om de gevolgen van het PCM-‘wanbeleid’ (Hof Amsterdam) voor de boekensector van het concern nu eindelijk eens goed in kaart te brengen.