Nederland vanaf de fiets – Het utopische fotoboek van Yorit Kluitman
Door Reinjan Mulder
Het is een wel heel mooi, utopisch beeld, dat de grafisch vormgever Yorit Kluitman ons biedt in zijn magistrale boek Bicycle Landscape. Voor dit opvallend luxueus uitgevoerde fotoboek fietste hij jarenlang door Nederland, 85.788 kilometer maar liefst, met het vooropgezette idee in ten minste elke van de 388 gemeenten van ons land een foto te maken vanaf zijn (stilstaande) fiets. Uit de 10.008 foto’s die dat project opleverde, koos hij er uiteindelijk 600 uit, groot en klein, en daarmee stelde hij zijn boek samen.
Helemaal eerlijk deed Yorit Kluitman dat niet. In sommige gemeenten maakte hij veel meer foto’s dan in andere. Zo leverden de gemeenten Hellevoetsluis, Helmond, Hendrik-Ido-Ambacht, Hengelo en ’s Hertogenbosch – om ons tot de He-gemeenten te beperken – allemaal slechts één foto op die in het boek mocht, en werden de meer verstilde, schilderachtige gemeenten zoals Texel (6 maal), Hulst (7) Heeze-Leende (8), Ameland (9) en Schiermonnikoog (9) heel wat vaker afgebeeld. Daarentegen kwam het autoloze fietsersparadijs Vlieland opvallend genoeg maar aan 2 foto’s.
Wat dat betreft komt Amsterdam er nog niet eens zo heel slecht af: met één klein fotootje van het IJsselmeer en twee zeer grote foto’s, over twee pagina’s, van landelijk Noord.
Tijdens de presentatie van zijn boek in Nieuw Vennep somde Yorit Kluitman de belangrijkste spelregels op waaraan hij zich bij het maken van zijn foto’s had willen houden: er mochten geen auto’s in beeld komen, geen verkeersborden, geen (kleine) menselijke ingrepen zoals huizen of kantoren, geen beweging en geen mensen – en dus ook geen fietsers.
Het resultaat is een landschap dat de gemiddelde fietser alleen maar in zijn stoutste dromen zal tegengekomen. Maar natuurlijk ook een landschap dat we nog nooit eerder zo zagen. Met mooie vergezichten, heel veel akkers, oneindige watervlakten, en overal schitterende lijnen, prachtige kleuren en ideale verhoudingen.
En natuurlijk met heel veel fietspaden – maar dan wel zonder fietsers.
Met de dagelijkse werkelijkheid van de fietser heeft dat, vrees ik, weinig te maken. Maar dat hoeft geen al te groot bezwaar te zijn. Zoals Yorit Kluitman al tijdens de presentatie zei: ‘Wat is er tegen een utopie?’
Het is in ieder geval heerlijk dolen in dit boek. En een bewijs te meer dat je met een fiets zo veel leukere dingen kunt doen dan alleen maar snel van A. naar B. rijden.
Recensie van: Yorit Kluitman, Bicycle Landscape, met bijdragen van o.a. Adriaan Geuze, Wim Pijbes en Timo de Rijk. Uitg. nai/010 Publishers. Verschijnt vandaag tevens in: ‘Oek’, orgaan van de Fietsersbond Amsterdam.