Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Henk van der Laan bij de Ipenslotersluis

Door Reinjan Mulder
In de oude Diemerzeedijk, tegenover de brug naar IJburg, liggen al minstens zevenhonderd jaar sluizen die Amsterdam tegen hoogwater op het Buiten IJ moeten beschermen. Maar bij de laatste controle bleek de historische Ipenslotersluis (ca. 1750) aan vervanging toe. Daarom legt Waternet hier een nieuwe, grotere sluis aan, en wel een ‘visvriendelijke’ waar ook nog vissen door kunnen. Zo’n project gaat al gauw maanden duren, zeker nu er ook archeologen meegaan om naar historische resten in de dijk te zoeken, en al die tijd kan er geen verkeer over de dijk.
In een fietsstad als Amsterdam in dat geen optie. Auto’s die dit voorjaar over de dijk willen, mogen een paar kilometer omrijden maar voor de fietsers heeft de aannemer in overleg met de gemeente een speciale pontonbrug laten maken. Onder de Ringweg Oost dalen fietsers nu de dijk af via een schuin pad naar het water van het IJmeer , waarna ze over een reeks drijvende pontons de kapotte sluis passeren om een paar meter voorbij de sluis weer tegen de dijk op te klimmen en verder te rijden.
Dat afdalen en weer tegen de dijk opklimmen blijkt lastiger dan gedacht. Bij de gemeente zijn klachten binnengekomen dat de hellingen te steil zijn. Zeker bij regen en vorst kan het gevaarlijk zijn om met fiets en al de glibberige helling af te lopen en verderop weer de dijk op te komen.
Samen met Henk van der Laan van de gemeentelijke Werkgroep Werk in Uitvoering (WWU) rijd ik op een donderdagochtend mee over de dijk om de situatie ter plekke te bekijken. Henk draagt een fel geel jack, hij is de inspecteur van de werkgroep. Zijn taak is het om in de hele stad de doorgaande hoofdroutes en corridors in de gaten te houden. Op het moment dat we van zijn bureau aan de Stadstimmertuinen wegrijden heeft hij er een uurtje overleg opzitten. In zijn dienstauto legt hij me uit hoe de WWU te werk gaat. De meeste werkzaamheden in Amsterdam worden door aannemers uitgevoerd. Die moeten eerst een plan indienen dat de veiligheid garandeert en rekening houdt met de bereikbaarheid, de leefbaarheid in de stad en de communicatie naar het publiek.
In het plan voor de Diemerzeedijk was een pontonbrug opgenomen. Maar toen Henk een week geleden een kijkje nam, heeft hij de beide toegangspaden naar de brug moeten afkeuren. Vandaag gaan we kijken of de situatie inmiddels verbeterd is.

Als we aankomen, zien we hoe aan de ene kant een kleine graafmachine het pad heeft verlegd zodat het niet meer op de dijk maar op het voetpad daaronder uitkomt. Dat maakt de helling minder steil. Aan de andere kant van de pontons is het pad door ruimtegebrek alleen in het midden een stukje opgehoogd, zodat het daar voor fietsers nog altijd een griezelig avontuur blijft. Om fietsers en voetgangers af te remmen zijn een paar houten schotten op de helling gemonteerd, maar een passerende vrouw die we vragen hoe het haar bevalt, kan ons al meteen zeggen dat het zeker met een zware fiets bijna niet te doen is.
Henk vraagt zich af of het pad ook aan deze kant niet langer langs de dijk kan lopen en hij belt daarover met de verantwoordelijke uitvoerder. Deze zegt hem dat het pad dan over een paar meter natuurgebied komt dat tegen de dijk aan ligt.
Het blijkt dat de natuur in Amsterdam nog net een beetje heiliger is dan de fiets. Daarom wordt besloten om de toegang tot de pontons hier nog van extra houten richels te voorzien, om het gevaar van uitglijden te verminderen.

Op de stoep achtergelaten vuilcontainer in Oost

Na ons bezoek aan de sluis gaan we op weg naar de andere kant van de stad, waar vandaag een paar grote veranderingen aan de Parnassusweg plaatsvinden. Maar ook onderweg houdt Henk kantoor. Hij belt met deze en gene, en hij heeft zelfs een laptop bij zich, zegt hij, voor het geval er iets opgezocht moet worden.
Henk van der Laan vertelt dat hij ook veel inspecties op de fiets doet. De inspecteur van de WWU blijkt zelfs een fanatiek fietser te zijn. Hij is lid van de Fietsersbond en heeft zijn dienstfiets al lang geleden door een sportiever model vervangen. Zo kan hij zich ook goed in het perspectief van de Amsterdamse fietser verplaatsen.

Voor we bij de Zuidas aankomen, doen we eerst nog twee kleinere knelpunten aan. Aan de Nassaukade staat al dagen een ondergrondse vuilcontainer boven de grond. Het plan is om hem vannacht na tienen onder de grond te laten verdwijnen, maar tot die tijd is het een behoorlijke rommel op en langs de stoep. Er ligt zand buiten de omheining, stoeptegels kan iedereen zo meenemen en er staan al dagen lang pompen lawaai te maken. Hier is duidelijk iets mis gegaan. Henk maakt een paar foto-opnamen en zal bij de aannemer navragen waarom alles zo lang duurt.
Een paar kilometer verder zetten we de auto neer bij een bushalte die wordt opgehoogd. Fietsers kunnen hier nog maar nauwelijks over het fietspad en Henk constateert dat er bij de aanleg van ondergrondse afvoerleidingen wel erg rigoureus in boomwortels wordt gehakt. Ook daarvan maakt hij een notitie die hij aan de betreffende instantie zal doorspelen.

Verkeersborden bij de nieuwe fietsonderdoorgang

Eindelijk komen we dan op de Parnassusweg aan. Hier heerst een enorme, onoverzichtelijke drukte – terwijl de spits nog niet eens begonnen is. Aan de ene kant van de weg wordt de Rechtbank gesloopt zodat het brede fietspad naar de rijweg moet, terwijl het fietspad aan de overkant, waar andere ingrijpende bouwactiviteiten plaatsvinden, sinds vandaag via een ingenieuze tunnel door en onder een enorm gebouw door wordt geleid.

Overal rond het kruispunt zijn op verschillende niveaus mensen van bedrijven en gemeentelijke diensten aan het werk. En staan hekken, versperringen, verkeersborden en aanwijzingen voor het wegverkeer door elkaar heen. Er mogen geen bromfietsen door de tunnel, het is er verboden voor veeg-, strooi- en vuilniswagens, er moet snelheid geminderd worden, er geldt een rookverbod, en er mag maar alleen licht verkeer over het fietspad. Hoe komt een weggebruiker hier ooit nog uit…

Relaxed maakt Henk een praatje met de uitvoerders

De inspecteur van de WWU kijkt relaxed hoe het allemaal verloopt. Hier en daar geeft hij een aanwijzing en onderweg maakt hij een praatje met wegwerkers en opzichters. We zien hoe het over de rijweg omgelegde fietspad dat morgen open gaat, nog net op tijd met wat zand en teer en markeringsstrepen wordt afgewerkt. Een paar verkeersregelaars geven informatie aan verdwaalde vrachtwagenchauffeurs.

In en om de oude rechtbank zijn inmiddels slopers aan het werk gegaan. Henk van der Laan ontdekt twee journalisten van AT5 en geeft ze nog snel een paar tips. Ze zijn hier vandaag om opnamen maken voor een item van Het Verkeer, het gemeentelijke programma over werkzaamheden in de stad en Henk doet de planning hiervan.
Aan hem heeft het niet gelegen als er de komende dagen weer klachten bij de Werkgroep Werk in Uitvoering binnenkomen over de onveilige verkeerssituatie in dit deel van de stad.

Verscheen eerder in het maartnummer van het blad Oek van de Fietsersbond Amsterdam