Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Door Reinjan Mulder
‘I am so proud that I helped to make it happen, but I am just sorry that he is not here to see it.’ Het is eruit voor ik er erg in heb, maar het klopt. Ik sta met de jonge verslaggever van de Harwich and Manningtree Standard aan de kade in Harwich en hij heeft me de vraag der vragen gesteld: wat gaat er door me heen? Ik heb net een snelle rondgang gemaakt door de hoge vuurtoren van het stadje – voor zover je bij een verticaal bouwsel als een vuurtoren van een rondgang kunt spreken – en voel me inderdaad niet weinig… trots. Nog geen jaar geleden heb ik een mailtje naar de directeur van het jaarlijkse Harwich Festival geschreven met de vraag of hij, nu zijn festival zo professioneel wordt, geen expositie van mijn vader, de schilder Piet Mulder kan  inpassen – en nu is het zover. Meer dan 40 schilderijen van mijn in 2001 overleden vader zijn in de oude vuurtoren te zien, en met een spandoek, affiches en zijn naam in uitgeknipte letters wordt Harwich uitgenodigd een kijkje te komen nemen. Het Harwich Festival of Arts heeft dit jaar de toepasselijke titel Leading Lights, zodat we in het leading light dat de vuurtoren is van publiek en pers-aandacht verzekerd zijn.

Piet Mulder: Lightships near Shotley

In de winter van 1975 is het allemaal begonnen. Mijn vader kocht tijdens een vakantie aan de Engelse kust een appartement ‘met zicht op zee’. In Engeland de droom van iedere gepensioneerde. Lees Graham Swifts Last orders er maar op na.
Maar mijn vader was niet alleen bijna gepensioneerd, hij wilde ook meer gaan schilderen. Hij wilde op zin zestigste niet stoppen met werken, hij wilde opnieuw beginnen – maar nu als schilder. Niet langer wilde hij alleen maar klein werk blijven maken voor de mensen in het dorp, in de avonduren en in het weekend, hij ging voor het grotere werk – en het onderwerp lag voor de deur: de zee. Net in die tijd werd hij tot zijn genoegen gevraagd om lid te worden van de actieve Vereniging van Zeeschilders, en aan alle  voorwaarden om te groeien in zijn schilderen was voldaan: hij zou binnenkort tijd in overvloed hebben, kreeg een modern atelier aan zee en de ‘zeeschilders’ zorgden voor een stimulerende omgeving en legio expositiemogelijkheden: in Amsterdam, Rotterdam, Delfzijl, Scheveningen, Katwijk, Hoorn, en later ook in Hamburg en het Amerikaanse Mystic. Eindelijk was hij weg uit die vaak wat bekrompen en in die tijd nogal cultuurarme Betuwe.

Vuurtorenbeheerder Sue Daish tussen drie werken van Piet Mulder

En nu, 14 jaar na zijn dood, hangt zijn werk opeens royaal in zijn geliefde Harwich, op de mooiste plaats die hij zich als voormalig bouwkundige had kunnen voorstellen: in de sierlijke bakstenen toren die hier in 1817 werd gebouwd om aan schepen de haven-as aan te geven. Samen met een laag vuurtorentje direct aan zee zorgde de High Lighthouse waar hij hangt er een eeuw lang voor dat Harwich als haven en marinewerf kon blijven bestaan.
Samen met de beheerder van de High Lighthouse Sue Daish heb ik de zes trappen naar boven beklommen, tot we op de bovenste etage voor het enorme raam staan waardoor twee eeuwen terug het grote vuurtorenlicht de zee op scheen. In de verte zie ik de Stena-ferry van vandaag de kust al naderen.
Op elke etage hebben we samen even de schilderijen en aquarellen van mijn vader bewonderd. Sommige ken ik beter dan wie ook omdat ze normaal in mijn werkkamer hangen, maar andere heb ik misschien wel nooit gezien. Die komen uit het huis van de kleinkinderen van mijn vader waar ze eerder deze maand door mijn zusje zijn opgehaald. Samen met haar en haar man ben ik alles hier twee weken geleden komen langsbrengen.
Het blijkt een perfecte combinatie te zijn, de schilderijen in de vuurtoren. Door de kleine raampjes op de lagere etages kijk je steeds weer naar de zee en het Lower Lighthouse, en draai je je om, dan zie je hoe mijn vader die zee met zijn kustbebouwing dertig jaar lang heeft afgebeeld.

Piet Mulder, Lower Lighthouse Harwich, oil on canvas, 1983

Tijdens zijn leven heb ik me nooit zo druk gemaakt om het werk en de tentoonstellingen van mijn vader. Wij deden ieder ons eigen ding, ik schreef en hij schilderde. Alleen tijdens openingen kwam ik geregeld opdraven. Zijn schilderen hield hem misschien ook wel erg intensief bezig. Soms had ik het idee dat we hem alleen maar konden storen in zijn werk.
Maar nu hij dood is, en ook mijn moeder door haar dood de verantwoordelijkheid niet meer kan dragen, zit er weinig anders op dan dat mijn zusje en ik de honneurs verder waarnemen. Vorig jaar hebben we al een grote tentoonstelling in Neerijnen georganiseerd, met een fraai geïllustreerd boekje erbij. En nu zijn we dan op de plaats beland waar het voor mijn vader allemaal begon: Harwich.
Ik logeer vannacht in het Cliff Hotel en ben aan het begin van de avond nog even langs ons oude appartement aan de Marine Parade gelopen. De tuinen van het hotel en de flat grenzen aan elkaar. Ons huis is nu in handen van een belegger, die er voorlopig een alleen wonende huurster in gehuisvest heeft. Maar op de garage in de tuin staat nog altijd mijn vaders – ingekorte – naam: J. Mulder.
Ik vraag me af of het echt zo leuk geweest zou zijn als hij nu bij de opening was verschenen. Mijn vader zou dit jaar 96 jaar geworden zijn, en ik weet nog niet zo zeker hoe zijn broze lichaam de lange reis had doorstaan. Er waren wilde acties in Calais deze week en onze vertrouwde Stenaline moest vannacht alle zeilen bijzetten.
Maar dit hier, op de kade, zou hij vast en zeker prachtig gevonden hebben. Met de burgemeester van Harwich en het bestuur van de Harwich Society aan een real ale, terwijl op het achterdek van de LV18 de brass-band zachtjes Auld Lang Syne speelt.

Lichtschip LV 18, aan de Ha’penny Pier in Harwich

Als de Tendring Brass Band op het rode lichtschip in de haven van Harwich na een korte pauze een nieuwe hymne inzet en de zon langzaam en veelkleurig in de Stour ondergaat, slaat opeens de motor van het lichtschip aan. Er komt wat zwarte dieselrook uit de pijp en als het schip eenmaal goed op stoom is, beginnen in de lichtkoepel een paar grote gebogen spiegels te draaien. Het vuurtorenlicht op het schip floept aan en drie sterke lichtbundels verlichten afwisselend het schitterende witte Pier Hotel aan de kade, het nieuwe, norse hoofdkwartier van de Britse loodsdienst, de rode en groene boeien op Trinity Pier en misschien ook nog wel een paar bootjes ver weg in Shotley, het voormalige marine-opleidingscentrum aan de Stour.
Ja, ‘just so sorry that he’s not here.’

Het Harwich Festival of The Arts 2015 duurt nog tot en met zondag 5 juli. Daarna blijft te tentoonstelling van Piet Mulder nog tot en met 2 augustus in de weekenden te bezichtigen. Adres: Main Road, Harwich.  

Reinjan Mulder bekijkt met vuurtorenbeheerder Sue Daish een van de eerste Harwich-schetsboeken van Piet Mulder

Klik hier voor een verslag van de opening in de Harwich and Manningtree Standard
Voor een lezersverslag van de tentoonstelling in het Nieuwsblad Geldermalsen klik hier.