Het fotografisch leven van Nobuyoshi Araki
Araki, beschilderde foto.
Door Reinjan Mulder
Ik ben altijd een beetje huiverig geweest voor de foto’s van Nobuyoshi Araki. Ik kende de nu 74-jarige Japanse fotograaf vooral uit enkele populaire fotoboeken, maar daarin waren me vooral de vele geslachtsdelen en de ingesnoerde, naakte vrouwen bijgebleven. Het was dan wel geen kinderporno, maar het bladeren daarin gaf me vaak een vergelijkbaar, ongemakkelijk gevoel. Waarom toch al die touwen om die borsten?
Op een grote tentoonstelling in het Foam is nu te zien dat Araki veel meer is dan de fotograaf van ingesnoerde vrouwen. Het hele museum is in nauwe samenwerking met de fotograaf omgetoverd in één groot kunstwerk, en dat kunstwerk is Araki’s kijken. In alle opzichten.
Alles wat Araki ziet en heeft gezien, dat zie je daar.
Lange reeksen zwart-wit foto’s van mensen krijg je te zien, die verveeld tegenover hem in de metro zitten. En daarna honderden foto’s van zijn in 1990 overleden vrouw Yoko, gezond, ziek en dood, mét en zonder kleren.
In een zo mogelijk nog aangrijpender serie zie je vervolgens hoe, na de dood van zijn vrouw, Araki’s poes eenzaam door de tuin rondloopt, en dan, over een paar wanden uitgesmeerd, ook al wegkwijnt en sterft.
Het mooist is wel het kleine kabinet met honderden kleine polaroids van vrouwen, in alle maten en standen. Soms ongekleed en soms ook ingesnoerd. Maar van deze vrouwen weet je dat ze vanwege de gebruikte techniek gedoemd zijn om te verbleken, en ten slotte te verdwijnen.
Hoewel de ingesnoerde vrouwen waarmee Araki beroemd werd, ook hier deel uitmaken uit van Araki’s panopticum, zijn ze, goddank, niet zo overheersend als in sommige van zijn boeken. In een latere fase van zijn leven heeft Araki een aantal van die foto’s bovendien zelfs half overgeschilderd, met kleurige, afleidende verfvlekken. Alsof hij nu afstand wil nemen van deze omstreden fase uit zijn bestaan.
Alsof hij de aandacht ervan wilde afleiden, om duidelijk te maken waar het hem op zijn oude dag om gaat.
Verscheen eerder als kunstwerk van de dag op de site www.galeries.nl