De eerste wereldoorlog in ‘Das Zahngold’
Door onze mediaredactie
Duitse illustratie van de dodendraad in Zeeuws Vlaanderen
Honderd jaar na het begin van de Eerste Wereldoorlog mag ook Das Zahngold een groeiende belangstelling constateren voor de ‘Grote Oorlog’. Het meest gelezen van die stukken is deze maand het in januari van dit jaar ontdekte fragment over 1914 uit de memoires van in 1963 overleden Nederlandse douanecommies Antoni Mulder over zijn chaotische mobilisatietijd in Oost-Nederland.
Ook zijn onthullende herinneringen aan de beruchte ‘dodendraad’ in Zeeuws Vlaanderen, waar in ’14-’18 honderden vluchtende Belgen het leven lieten worden nog altijd geregeld opgevraagd, evenals het verhaal over de curieuze ‘oorlogs’prenten van de Duitse expressionist Richard Birnstengel. Het opmerkelijke aan de prenten – die in de biografieën van de latere DDR-kunstenaar Birnstengel worden verzwegen, is dat ze niet, zoals bij zijn tijdgenoten Georg Grosz en Otto Dix, de gruwelen van de oorlog laten zien, maar integendeel, ze schetsen een uiterst vredig beeld van Duitse militairen die ontspannen door het door hen bezette Franse Ardennenstadje Vouziers slenteren.
1. Antoni Mulder (1890-1963): Nederland mobiliseert
2. Reinjan Mulder over J.L. Carr’s Een maand op het land
3. De dodendraad in Zeeuws Vlaanderen
4. Richard Birnstengel’s ‘vreedzame’ oorlogsprenten uit Vouziers
5. Pat Barker over haar WOI trilogie
6. WO1 – Met de tantes van Eric de Kuyper in het Londen van ’14-’18
Richard Birnstengel, Duitse militairen op het marktplein van het bezette Vouziers, WO I, litho 1917
Meer gelezen dan de stukken over de dodendraad en Vouziers werd met name de afgelopen maand nog het artikel over een roman die weliswaar in het Engeland van direct na de oorlog speelt, maar steeds verwijst naar de periode 1914-1918: het recent herdrukte Een maand op het land van J.L. Carr. Een schitterende roman over iemand die na het drama bij Passendaele (1917) tevergeefs van de verschrikkingen probeert bij te komen op het Britse platteland.
De WO1-top zes van Das Zahngold wordt afgesloten door een al wat ouder interview met de Engelse Bookerprijs-winnares Pat Barker over haar aan de Grote Oorlog gewijde cyclus en een geactualiseerde recensie van het boekje met verhalen van Eric de Kuyper’s tantes aan het Londen uit die tijd waarheen zij tijdens de oorlog waren uitgeweken.