Das Zahngold Reinjan Mulder’s Nieuws- en Advertentieblad

Door Reinjan Mulder

Emo Verkerk: 96 versies van Joseph Roth

Voor elke uitgever komt er een moment waarop hij erachter komt dat niet alle schrijvers en alle vertalers schrijven kunnen. Ze hebben een paar boeken van een bekende auteur bij een gelezen, en zijn dan o, zo trots wanneer die auteur besluit naar hun uitgeverij over te stappen – tot ze zijn nieuwe manuscript in handen hebben. Dan blijkt opeens hoeveel werk de vorige uitgever moet hebben gehad om van een manuscript een boek te maken.
Maar soms zijn er uitgevers die zelfs die sensatie niet meemaken. Die geven een manuscript na binnenkomst ongezien door aan de drukker of persklaarmaker en komen er in het beste  geval dan pas achter dat er nog het een en ander aan gedaan had moeten worden.
Ik geloof niet dat dit de beste uitgevers zijn.
In de Volkskrant en NRC Handelsblad is er de afgelopen maanden de nodige ophef geweest over het feit dat de nieuwe dichtbundel van de Nobelprijswinnaaar Seamus Heaney zo boordevol vertaal- en spelfouten zit. Voor uitgeverij J.M.Meulenhoff was die kritiek zelfs aanleiding om de bundel maar rücksichtslos uit de handel te halen en opnieuw te laten vertalen.
Mij zult u daar niet over horen. Ik kijk wel link uit met deze uitgever.
Maar de vraag rijst wel, waarom men daar niet even bij de vorige redacteur van Seamus Heaney heeft geïnformeerd naar de capaciteiten van de aanvankelijk ingehuurde vertaler?
Hadden ze dat wel gedaan, dan hadden ze ruim op tijd kunnen horen dat er aan Heaney’s vorige bundel Electric Light, waarover Heaney in een mail aan mij zeer te spreken was en die hier en daar geprezen werd*, door twee redacteuren wel eerst meer dan acht uur geredigeerd is, en dat er op de redactie later ook nog een goed gesprek met de vertaler heeft plaatsgevonden, waarin onder meer de vraag werd opgeworpen of zijn Engels wel goed genoeg was voor zo’n verraderlijke klus als het vertalen van de ogenschijnlijk glasheldere Seamus Heaney.
Uitgevers hebben tegenwoordig geen geheugen meer, en aan mensen op uitgeverijen die nog enige ervaring hebben met het redigeren van literaire teksten wordt soms door middel systeemingrepen hun geheugen ontnomen, waarna ze in het ergste geval ook nog eens zonder pardon de laan uit worden gestuurd.
Maar waarom verheft niemand daartegen zijn stem?
Het wordt hoog tijd dat schrijvers en vertalers hardere eisen gaan stellen aan de redactionele begeleiding die ze van hun uitgevers krijgen – dan was zo’n affaire als nu met de arme Heaney-vertaler Hanz Mirck nooit tot zulke pijnlijke en absurde proporties uitgegroeid.

Verscheen eerder op de VvL site van LinkedIn

* Gepredateerd op 24 januari 2006, maar verzonden op 23 januari  (‘Ontvangstijd 23 januari, 21:18 uur’) schreef Seamus Heaney mij na het in vertaling verschijnen van zijn Elektrisch Licht de volgende fax:
Dear Reinjan Mulder,
Sorry not to have been in touch before publication day: my thanks to you and Hanz Mirck for all you have done to forward my work in the Netherlands. I wish the book a good success – for all our sakes.
(…)
I’m also very sorry to hear about Peter Nijmeijer. Have you an address where I could write him? I’ll be back in Dublin by Friday.
All good wishes,
Seamus Heaney