Marli Huijer in dagblad Trouw: ‘Je leven achterlaten, dat is een illusie.’
In Willem Elsschots bekende gedicht ‘Het huwelijk’ hoopt een man radicaal opnieuw te kunnen beginnen, met een andere vrouw ‘in een enig ander land’. Maar uiteindelijk komt het er niet van. Radovan Karadzic, de vroegere Bosnisch-Servische president, begon, om aan vervolging te ontkomen, wel radicaal opnieuw, in zijn eigen land, maar met een ander uiterlijk en onder een andere naam. En de Amerikaan Chris McCandless ging naar Alaska om te bekijken of hij daar een ander kon worden, die helemaal in z’n eentje kon leven. Zoals we uit het boek Into the wild en de gelijknamige film inmiddels weten, overleefde hij dat niet. Voor het dagblad Trouw sprak Co Welgraven met de filosofe Marli Huijer, die samen met Reinjan Mulder een boek schreef over de vele aspecten van het opnieuw beginnen. Hieronder zijn verslag.
Door Co Welgraven
Marli Huijer: ‘De mogelijkheden om je leven een nieuwe wending te geven zijn tegenwoordig veel groter dan pakweg een halve eeuw geleden. Toen mijn grootouders in de jaren vijftig naar Canada emigreerden, was dat een sprong in het volstrekte duister. Als ik het anno 2009 zou overwegen, kan ik er een paar keer heen vliegen om me te oriënteren en kan ik op ontelbare websites kijken zodat ik een goed idee heb van wat me in dat land te wachten staat.
Marli Huijer: geen illusies
Op alle fronten is het makkelijker geworden om opnieuw te beginnen. Van baan wisselen gaat meestal soepel, er wordt veel vaker gescheiden dan vroeger, en verhuizen is tegenwoordig ook de gewoonste zaak van de wereld. De levensverwachting is ook toegenomen: we worden ouder dan onze voorouders. We hebben dus meer mogelijkheden om iets nieuws te ondernemen, zelfs op latere leeftijd.
Maar aan de andere kant komt er ook heel veel bij kijken als je eenmaal de beslissing hebt genomen dat je wat anders wilt. Het lijkt zo makkelijk: je begint iets nieuws, en je zet een streep onder het verleden. Maar zo simpel is het niet. Je leven achterlaten, dat is een illusie; je kunt je er niet van losmaken, je draagt bijvoorbeeld altijd je herinneringen met je mee. Een nieuw leven is ook niet per definitie een beter leven – het kan zwaar tegenvallen, het kan slechter worden, het kan zelfs desastreus aflopen.
De man in Willem Elsschots bekende gedicht ‘Het huwelijk’ over wie we schrijven, droomde over opnieuw beginnen met een andere vrouw in een ander land, maar deed niets. Radovan Karadzic, de vroegere Bosnisch-Servische president, nam wel een andere identiteit aan, maar dat was om aan vervolging te ontkomen, de Amerikaan Chris McCandless ging geheel vrijwillig naar Alaska om te bekijken of hij daar in z’n eentje kon leven, dat ging dus niet – over zijn trieste avontuur is een prachtige film gemaakt: Into the Wild. Karadzic en McCandless zijn de meest extreme voorbeelden van opnieuw beginnen, zij komen dan ook regelmatig terug in ons boek.
Marli Huijer tijdens de Nacht van de Filosofie geïnterviewd door de gebroeders Meester
Het is begonnen met een artikel dat ik twee jaar geleden schreef voor het Filosofie Magazine. Daar kwamen veel reacties op. M’n roeimaatje Reinjan Mulder vond het opnieuw beginnen een fascinerend begrip. Daar zit een heel mooi boek in, zei hij. We hebben het met z’n tweeën geschreven. De een begon met een hoofdstuk, de ander ging ermee verder en gooide soms de hele tekst weg. We hebben voortdurend elkaars teksten gelezen en gecorrigeerd. Eindeloos hebben we zitten praten: wat moet erin, wat moet eruit? Er staat volgens mij geen zin meer in het boek die slechts door één van ons is geschreven.
Opnieuw beginnen blijkt jonge mensen aan te spreken. Als je ouder bent, kun je terugkijken op de kruispunten die je in je leven bent tegengekomen – jongeren hebben alleen van voren zicht op het leven. Van hen krijgen we als reactie: ‘wat een ontzettend leuk boek is dit.’
Verder is er veel aandacht in de managementsfeer, merk ik aan de recensies, dat had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Het boek is al met al aangeslagen. Het onderwerp houdt mensen kennelijk bezig.’
Marli Huijer en Reinjan Mulder: Opnieuw beginnen, Metamorfosen in het bestaan. Uitgeverij Nieuw Amsterdam. ISBN 9789046805701; 224 blz. € 16,95
Klik hier voor het eerste hoofdstuk van het boek.
Dit interview verscheen eerder in Trouw van 9 mei 2009. Copyright PCM Uitgevers, 2009