Mr. Els Swaab: opdat wij niet vergeten
Door Reinjan Mulder
Na zich jarenlang te hebben ingespannen om de verschrikkelijke gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog niet in de vergetelheid te laten wegzakken, zo lees ik in de krant, treedt mr. Els Swaab terug als voorzitter van het Nationaal 4 en 5 mei comité.
Het bericht roept gemengde gevoelens bij me op.
Mr. Els Swaab bij het 4 en 5 mei comité? Was dat niet de vrouw die jarenlang aan het hoofd had gestaan van PCM, het media-concern waarvoor ik een paar onzalige jaren had gewerkt? Mr. Els Swaab: ‘een van de machtigste vrouwen in de Nederlandse cultuur’, zo niet de allermachtigste?
‘Anne Frank’, ‘4 en 5 mei’, ‘bezetter’, ‘opdat wij niet vergeten’. Wat moest dat wrang hebben geklonken uit mr. Els Swaab haar mond.
Beetje bij beetje schiet me te binnen hoe ik op een dag op mijn werk was gekomen, uitgeverij J.M. Meulenhoff, waar mr. Els Swaab uiteindelijk de hoogste baas was, om te ontdekken dat onder haar verantwoordelijkheid übernacht al mijn mails van de afgelopen jaren waren verdwenen. Elke dag had ik de mailtjes die ik ontving en verstuurde keurig in outlook-mapjes opgeborgen die netjes de naam van de correspondenten droegen, maar plotseling waren al die mapjes
helemaal leeg.
Natuurlijk was er ook een afdeling systeembeheer in het bedrijf van mr. Els Swaab, en een ‘help-desk’ waar je elk uur van de dag mee bellen kon, zodat ze je konden helpen, maar dit keer had dat bellen weinig effect.
De help-desk hielp niet.
‘Nee, we kunnen u niet zomaar weer die mapjes weer teruggeven. Daarvoor hebben we toestemming van de directie nodig.’
En die toestemming kwam dit keer niet, in het prachtige media-bedrijf van mr. Els Swaab.
Daarna zou de grote aanval van mr. Els Swaab en haar metgezellen beginnen – zoals bommenwerpers eerst het luchtafweergeschut onschadelijk maken om pas dan, zonder veel weerstand, hun dodelijke bommentapijt te kunnen leggen. Met als commando-post natuurlijk het illustere advocatenkantoor Boekel de Nerée, het advocatenkantoor aan de Zuid-as waaraan mr. Els Swaab verbonden was.
De ene hand van mr. Els Swaab waste keurig de andere.
De verwijten dat ik bepaalde zaken niet goed afgehandeld zou hebben… Dat ik had zitten slapen.
Die verwijten klopten niet, natuurlijk niet, maar toon dat maar eens aan als al je mails onder verantwoordelijkheid van mr. Els Swaab verdwenen zijn.
Het was alsof ik aan een acuut geheugenverlies leed, in het prachtige media-bedrijf van mr. Els Swaab. En dat deed ik in feite ook. Met dit verschil dat mijn geheugenverlies opzettelijk door mr. Els Swaab, de grote gedenker, en haar ondergeschikten was toegebracht. Geheugenvernietiging zou misschien een beter woord zijn.
Van juristen van het kaliber van mr. Els Swaab, ‘de invloedrijkste vrouw in de Nederlandse cultuur’, medewerker van het top-katoor Boekel de Nerée aan de Zuidas, zou je mogen verwachten dat ze voor alles de rechtsorde respecteren, en in ieder geval nooit bewijsmiddelen zoek zouden maken, maar zo’n juriste was mr. Els Swaab, het boegbeeld van het 4- en 5 mei comité, kennelijk niet.
Of wist mr. Els Swaab met al haar macht en aanzien inmiddels zelf niet meer wat zich in haar eigen bedrijven, en haar eigen advocatenkantoor onder haar eigen mede-verantwoordelijkheid aan het afspelen was?
Ach, arme mr. Els Swaab: opdat wij niet vergeten.
Niet zoveel later besloot de Ondernemingskamer van het Amsterdamse Hof een onderzoek in te stellen naar enkele van de vele wantoestanden die in het bedrijf onder leiding van mr. Els Swaab hadden plaatsgevonden. Zo waren er onder meer in een paar jaar tijd honderden miljoenen euro’s verdwenen… die onder meer in de zakken waren terechtgekomen van de topmensen in het bedrijf van mr. Els Swaab en misschien ook wel in die van Els Swaab zelf. En daarna constateerde de ondernemingskamer nog eens dat mr. Els Swaab cum suis zich aan ‘wanbeleid’ hadden schuldig gemaakt.
Opdat wij niet vergeten: die honderden miljoenen euro’s waren jaren lang door vaak onderbetaalde en hardwerkende mensen uit hun mond gespaard om in Nederland een vrije en onafhankelijke pers mogelijk te maken.
Meteen kwam er bij de eerste uitspraak een officiële persverklaring van het bestuur van mr. Els Swaab naar buiten, die er op neer kwam dat wroeten in het verleden het bedrijf niets verder hielp. En haar bedrijf wilde ook niets van weten van een eventuele aansprakelijkheid van het bestuurders voor het gigantische wanbeleid dat onder de vlag van mr. Els Swaab al vele jaren achtereen was gevoerd. Theo Bouwman was er met anderhalf miljoen tussenuit geknepen, de fameuze dr. Ben Knapen idem dito.
Opdat wij niet vergeten.
Goddank kan er nu misschien iemand aan het hoofd komen van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, die wat zorgvuldiger omgaat met de fouten die in het verleden waar dan ook zijn gemaakt. Die daar misschien ook wel wat van heeft opgestoken. Iemand die, anders dan mr. Els Swaab, bij problemen niet meteen begint met het verdonkeremanen en bagatelliseren van allerlei hinderlijk bewijsmateriaal. Iemand die, anders dan mr. Els Swaab, pal staat tegen de lobotomie op eerzame medewerkers, en die zich niet als een blind paard onmiddellijk neerlegt bij het uiten van valse beschuldigingen aan hun adres, zodra hun geheugen is aangetast. Iemand die, hoop ik, anders dan mr. Els Swaab, oprecht geïnteresseerd is in het niet, en nooit meer vergeten van wat er in het verleden allemaal verkeerd is gegaan.
Ach, arme, arme mr. Els Swaab… opdat wij… etcetera, etcetera.
PS U wilt misschien nog weten hoe het met mij afgelopen is, bij het prachtige media-bedrijf van mr. Els Swaab? Het toeval wilde dat het bedrijfsonderdeel waar ik werkte kort voor de op mij toegepaste ‘lobotomie’ was verhuisd, en dat we voor de zekerheid een back-up hadden laten maken van al mijn mailverkeer. Toen ik uiteindelijk voor de rechter met alle verwijten van mr. Els Swaab cum suis geconfronteerd werd, kon ik daardoor in één klap al mijn vernietigd gewaande mails tevoorschijn toveren, zodat deze rechter na een zitting van maar liefst vijf uur al deze verwijten één voor één van tafel kon vegen.
Toch een foutje over het hoofd gezien in het illustere, grote media-bedrijf van mr. Els Swaab. Met het gevolg dat wij – inderdaad – helemaal niets van dit aspect van haar wanbeleid vergeten zullen.